‘Ik zie iets bij uw kindje’. Soms zou ik willen dat ik deze zin nooit uit hoefde te spreken. Echter, dan zou ik mijn werk niet kunnen doen. Mijn werk is erop gericht om te zoeken naar afwijkingen bij ongeboren kindjes. Ik ben namelijk echoscopiste.
Dag van de echoscopie
Vandaag, 1 oktober, is uitgeroepen tot de dag van de echoscopie. Toch aardig om als echoscopiste ook een eigen dag te hebben. En op deze dag in het zonnetje gezet te worden, in plaats van de standaard donkere kamer waar wij meestal in werken.
Op de dag van de Echoscopie wil de Beroepsvereniging Echoscopisten Nederland (BEN) aandacht vragen voor dit bijzondere vak. Zo mag je je echoscopiste een bloemetje sturen (krat bier mag ook ;)) en zijn er echopraktijken die hun deuren open zetten om een kijkje te komen nemen.
Ik wil mijn steentje bijdragen door mijn twee professies met elkaar te verbinden: een stukje schrijven over echo’s maken. Twee dingen die ik erg graag doe!
Goed nieuws
Want het is meer dan alleen leuk kindjes kijken. Heel vaak zeggen mensen tegen mij dat ik toch zo’n leuk beroep heb. En dat is zo, zeker! Meestal dan. Want in 95% van de gevallen breng ik goed nieuws. En dat is leuk!
Een eerste echo waarbij je een hartje ziet kloppen (of soms zelfs twee!), waarbij je een kindje ziet bewegen en zwaaien. De uitgebreide check bij 20 weken waarbij mensen de baby van top tot teen kunnen zien. Handjes, voetjes, het geslacht… mooie plaatjes die ik verderop in de zwangerschap schiet van het gezichtje. De neus van vader, de mond van moeder? De zwangerschap wordt vaak tastbaarder als mensen hun baby kunnen zien. Ze komen soms het geslacht te weten, waardoor ze zich kunnen voorbereiden. Ze bouwen een band op met hun kindje.
Lees ook: Sandra wist niet dat ze zwanger was, tot ze ging bevallen.
Slecht nieuws
Maar dan die andere 5%, daarbij is het niet goed. Dit is een globale schatting van mij trouwens, niet uit onderzoek gebleken ofzo. Ik kan wekenlang alleen maar goede echo’s hebben, en dan ineens drie slecht nieuws gesprekken op een dag.
Bijvoorbeeld als ik ontdek dat er een miskraam is. Dat het hartje van de baby niet meer klopt. Of verderop in de zwangerschap, als ik bij de echo een afwijking vind. Als een echo niet goed is dan kan het leven van de zwangere en haar partner instorten bij mij in de echokamer. Er komen tranen, en komen vragen.
Geen antwoorden
Helaas zijn er veel vragen waar ik op dat moment geen antwoord op kan geven. Als echoscopiste in de verloskundigenpraktijk doe ik een screening, wat betekent dat ik kijk naar wat normaal is en wat niet normaal is. Op het moment dat ik iets zie dat afwijkt van normaal, worden mensen meestal doorgestuurd voor verder onderzoek.
Dit is vaak erg lastig. Als er iets wordt gezien bij de 20-weken echo, wil je direct weten waar je aan toe bent. Wat is het voor afwijking? Is er nog meer aan de hand? Wat betekent dit voor de baby? Hoeveel kans heeft de baby op een normaal leven? Heel vaak kan ik op deze vragen dus niet of nauwelijks antwoord geven, en breekt er een periode aan van onzekerheid en wachten. Er komt een afspraak in een academisch ziekenhuis, waar soms een paar dagen overheen gaat. Verder onderzoek wordt ingezet. En in het ergste geval komen mensen misschien voor de keuze om de zwangerschap af te laten breken. Heftig!
Het klamme zweet breekt me uit
Het slechte nieuws, daar begint het allemaal mee: ‘ik zie iets bij uw kindje’. Als ik een afwijking zie op de echo, gaan er een paar minuten overheen voordat ik deze zin ook daadwerkelijk uitspreek. Want ik moet het wel zeker weten! Vaak breekt het klamme zweet me uit als ik iets afwijkends zie. Ja, dat mogen jullie best weten. Ik krijg het warm en koud tegelijk.
Dan denk ik: Oh nee. Oke. Wat zie ik? Zie ik dit goed? Wat kan ik hiermee? Wat moet ik vertellen? Kan ik nog meer onderzoeken om meer duidelijkheid te krijgen? Heb ik dit eerder gezien? En dat allemaal in een split second, waarin de zwangere en haar partner vaak nog niets doorhebben. Inwendig voel ik me soms al verscheurd omdat ik weet dat ik een bom ga droppen die hun leven gaat veranderen. Heel heftig.
Onzekerheid
Natuurlijk vooral heftig voor de ouders. Ik probeer het nieuws zo snel en duidelijk mogelijk te brengen. Zoveel te vertellen als ik kan. En zo snel mogelijk de verloskundige te bellen om die een verwijzing naar het ziekenhuis te laten regelen. Ondertussen probeer ik de ouders zo goed als ik kan op te vangen.
Je beseft nu waarom je beter geen kleine kinderen mee kunt nemen naar de echo. En ook moet nadenken voordat je de hele familie mee vraagt. Immers, een echo is zoveel meer dan ‘leuk baby kijken’. Afgezien van het feit dat peuters er vaak niets aan zien (en het na een minuut of vijf wel zat zijn) kan het enorm traumatisch voor kinderen zijn als ze getuige zijn van het slecht nieuws gesprek. Dit moet je niet willen!
Niet zelden neem ik mijn werk mee naar huis. Praat ik na met een collega. Wat heb ik gezien? Heb ik dit goed aangepakt? Soms rijd ik met een brok in mijn keel naar huis, of lig ik ’s avonds iets langer wakker. Duim ik mee voor een goede afloop, als ik weet dat mensen hun afspraak in het ziekenhuis hebben. Of bel ik de verloskundige om te vragen hoe het allemaal is afgelopen.
Ik maak ook fouten
Helaas, ik maak ook fouten. Soms zie ik iets afwijkends, wat later loos alarm blijkt te zijn. Een hoop ongerustheid voor niets. En soms zie ik iets over het hoofd dat wel heel belangrijk is. Vaak laat ik in zo’n situatie mijn echobeelden achteraf nog beoordelen door een collega of gynaecoloog. Had ik dit moeten zien? Hoe had ik dit kunnen zien? Dat verandert op dat moment niets voor dat kindje, maar is wel leerzaam voor de toekomst. Vandaar ook dat er een paar keer per jaar regionale casuïstiek besprekingen zijn, waar ‘gemiste’ afwijkingen worden besproken met behulp van de beelden. Zodat we daar allemaal van leren.
En ja, een vraag die me regelmatig wordt gesteld: ik heb het geslacht ook wel eens fout gehad. Ook dat kan traumatisch zijn voor de cliënten, en dat begrijp ik heel goed! Ik kan niets anders zeggen dan dat ik ook maar een mens ben. Mocht je als zwangere de mogelijkheid hebben voor een dubbelcheck, altijd doen, want ook het geslacht is nog maar klein bij 20 weken, en een enkele keer zitten we er gewoon naast.
Dus, tot zover een inkijkje in mijn leven als echoscopiste. Ik schrijf er niet heel vaak over, omdat ik uiteraard de privacy van de cliënten in acht moet houden. Maar nu weten jullie tenminste wat meer over het beroep als echoscopiste op deze dag van de echoscopie 🙂
(De echoscopiste op de uitgelichte afbeelding ben ik niet. Had ik maar zulk glanzend haar. Het plaatje is van shutterstock)
- Boer zoekt Vrouw aflevering 8: om te huilen zo saai - 21/04/2025
- Vliegen vanaf Rotterdam Airport: de voordelen en nadelen - 19/04/2025
- Londen in de zomer? Doen! - 16/04/2025
Mooi geschreven Lisette… respect voor je.
In mijn “zwangere tijd” hadden we nog geen echo’s, maar luisterde de verloskundige alleen naar het hartje met de toeter. Wij moeders hoorden toen niks…
Nu kom ik elk jaar in het AMC voor een echo van mijn aorta(-stent).
Ik had een aneurysma, dat op tijd is ontdekt door een echoscopist is het RKZ.
Ik heb daar bijna 6 jaar geleden een y-stent in gekregen en die moet elk jaar gecontroleerd worden.
Leuk om te lezen als andere echo collega, nl van de vasculaire kant. Ook een eenzaam maar geweldig mooi beroep.
Ben heel blij met dit stukje en mijn echoscopiste ook. Ik heb dit stukje ook met haar gedeeld.
Als ouder sta je niet direct stil bij het feit dat je kinderen beter niet meeneemt naar een echo omdat het ook wel eens kan tegenvallen. Ik ben nu 15 werken zwanger en heb mijn dochter van 3 steeds thuisgelaten. Ze is erg gevoelig en stel dat er iets mis zou zijn en zij is erbij dan betekent dat ook voor ons een extra uitdaging en is het misschien extra moeilijk om wat vertelt wordt in me op te nemen.
Mijn echoscopiste vertelde ook dat bij de 20-wekenecho die een uur duurt peuters het ook snel gehad hadden met kijken naar de baby en dat het lawaai van jonge kinderen haar ook afleidt bij het kijken naar wat er op de echo gebeurt.