Iets waar je liever niet over nadenkt, maar waar je toch aan moet geloven als het zover is: dingen regelen voor een scheiding. Geloof mij maar als ik zeg dat er een hoop bij komt kijken. Met dit artikel wil ik alles een beetje helder op een rijtje zetten. Heb je plannen, zit je middenin een scheiding of heb je iemand in de buurt die wel wat tips kan gebruiken? Dan heb je hopelijk iets aan dit artikel. Zelf zit ik nu middenin een scheiding dus ik kan me wel ervaringsdeskundige noemen. Omdat veel scheidingen een min of meer globaal verloop kennen, deel ik de punten die je sowieso tegenkomt en moet regelen als je gaat scheiden.
Stappenplan
Op google kun je een heleboel stappenplannen vinden. Want al is niet elke scheiding hetzelfde, er zijn toch een paar punten die je standaard moet regelen als je gaat scheiden. Ik heb me de laatste tijd regelmatig verzucht dat het zo fijn is om internet te hebben, dertig jaar geleden waren dit soort zaken een stuk lastiger. Nu is alles te vinden! Let wel op, als je alleen overweegt om te scheiden en nog geen knoop hebt doorgehakt, dat je huisgenoten via cookies en meldingen toch ineens advertenties van mediators op hun beeldscherm kunnen krijgen. Googel dus lekker op je werk als je dat fijner vindt 😉
Lees ook: scheiden of blijven: wat is vechten en wat is opgeven?
Ik vond het fijn om veel informatie van officiële websites te halen. De rijksoverheid heeft bijvoorbeeld een mooi stappenplan waar je gebruik van kunt maken. Ook vond ik het boek van Annemarie van Gaal, Exit, een fijn boek met duidelijke, praktische informatie. Want je kunt overal wel lezen hoe erg en vreselijk het is, maar dat weet je zelf ook wel. De praktische zaken regelen, gaf mij juist houvast.
Vertellen aan je partner, kinderen en de omgeving
Partner
Ja, hier begint het natuurlijk mee: de ‘scheidingsmelding’ zoals die in vaktaal wordt genoemd. Hoe onhandig ook, want als je wilt scheiden wil je het liefst vooraf al wat dingen regelen. Maar goed, je bent samen aan het huwelijk begonnen, je zult het ook samen weer moeten beëindigen. Je ontkomt er dus niet aan om je partner te vertellen dat je wilt scheiden. Dat is heftig, en heel definitief. Voor dit gesprek zijn goede tips te vinden op internet. Wees duidelijk, hou het bij jezelf, maak geen verwijten. Wees eerlijk, ook als er een ander in het spel is. Misschien zat het er al aan te komen, misschien ook niet… Feit blijft dat dit echt hét breekpunt is en dat mag je best goed voorbereiden. Oefenen met iemand die je in vertrouwen hebt genomen. Bespreken met je coach. Zorg dat je er 100% achter staat en dat je dit ook uitstraalt. En nee, het is niet gek als je moet kotsen.
Kinderen
Algemeen gezegd: het is het beste als je samen met je partner aan de kinderen vertelt dat er een scheiding komt. Dit kan dus pas als je partner en jij dit op een normale manier kunnen doen. Heb jij de beslissing genomen en is je partner compleet van de wereld? Dan moet je echt wachten tot een beter moment. Maar ook weer niet zo lang tot de kinderen het van een ander horen of zelf conclusies trekken. Lastig, want de leeftijd van de kinderen speelt hierin een rol. Probeer in ieder geval op internet op te zoeken hoe je dit het beste kunt aanpakken (hier vind je tips) en BLIJF RUSTIG. Je kunt de reactie vaak niet voorspellen, het belangrijkste is dat je laat weten dat jullie beiden de ouders blijven, dat jullie allebei achter de beslissing staan en dat de kinderen altijd bij je terecht kunnen. Veel kinderen willen graag direct antwoord op praktische vragen: moeten we verhuizen? Moeten we naar een andere school? Kunnen we opa en oma nog wel zien? Het kan fijn voor ze zijn om vast globaal iets uit te stippelen, al kan het zijn dat er nog veel onduidelijk is. Wees hier open en eerlijk over.
De omgeving
Nou, die twee bovenstaande zijn wel het lastigst. Dan is er nog de rest van de wereld. Die moeten ook allemaal weten wat er aan de hand is. Of tenminste, als je dat wilt natuurlijk. Het is fijn om naaste familie snel zelf in te lichten, voor die het van een ander horen. Kinderen kunnen vaak zelf goed aangeven of zij het aan hun vriendjes willen vertellen of dat jij dat moet doen. Stel ook de leerkrachten in ieder geval even op de hoogte. In ons geval hebben we de belangrijkste mensen op de hoogte gesteld, en het praatje verder rond laten gaan. Ik vond het hartverwarmend hoeveel lieve reacties er kwamen. Twijfel je om iemand een appje te sturen als je hebt gehoord dat die gaat scheiden? Ik was er enorm blij mee. En zo niet, dan had ik gewoon niet geantwoord. Het is echt fijn als mensen met je meeleven!
Regelzaken bij een scheiding
Er valt een hoop te regelen als je gaat scheiden. Afgezien van het emotionele stuk, komt er een heleboel op je af. Mij gaf het houvast om lijstjes te maken en ook tips te vragen aan ervaringsdeskundigen. Misschien kan ik dit nu voor jou zijn?
Woonruimte
Het stomme is dat je, als je hebt uitgesproken te gaan scheiden, ook vaak het liefst direct één van beiden vertrekt. Het is dan tenslotte definitief en ook gelijk maar duidelijk. Maar ja, over het algemeen heb je niet van de één op de andere dag een ander huis. Dat is dus wel een dingetje. Het is verstandig om vooraf alvast na te denken. Waar zou je heen kunnen voor tijdelijk? Of zou je partner iets tijdelijks kunnen regelen? Definitief iets huren of kopen kan vaak pas als je al verder in het scheidingsproces zit. Zijn er kinderen? Dan kan het verstandig zijn om alles voor hen zoveel mogelijk hetzelfde te laten. Zij blijven in het huis waar je nu woont en jullie wisselen elkaar af, bijvoorbeeld. Zo kun je de tijd overbruggen tot er iets definitiefs is geregeld. Bij elkaar blijven wonen kan natuurlijk ook, als de sfeer goed is. Het kan voor de kinderen prettig zijn maar ook verwarrend. Probeer hier dus zo snel mogelijk met elkaar uit te komen en iets te regelen waar iedereen zoveel mogelijk achter staat.
De scheiding aanvragen
Advocaat of mediator
Het echte officiële gedeelte begint hier: de scheiding aanvragen. Een advocaat moet het verzoek tot scheiding indienen bij de rechtbank als je getrouwd bent of geregistreerd partner bent. Dit kan de advocaat alleen doen als er een echtscheidingsconvenant is waarin afspraken staan, en als er kinderen zijn ook een ouderschapsplan. Dat laten maken kost geld, tijd en moeite, bereid je daar vast op voor. Ben je het echt over alles eens en is het makkelijk om allerlei zaken te verdelen, dan zou je met een paar weken klaar kunnen zijn, maar over de meeste scheidingen gaat toch wel een aantal maanden heen. Als er huwelijkse voorwaarden zijn bijvoorbeeld, als een van beide partners een bedrijf heeft, als er een koopwoning is en er moet iemand worden uitgekocht…
Je kunt allebei een advocaat nemen, en deze afspraken met elkaar laten maken. Veelal gebeurt dit alleen als de partners het niet met elkaar eens kunnen worden. Het is makkelijker (en goedkoper) om samen een advocaat te nemen die het verzoek indient bij de rechtbank. Om de convenanten op te stellen kun je een mediator inschakelen: die zorgt dat er afspraken komen waar je het allebei over eens bent. Er zijn advocaten die ook mediator zijn, een snelle manier om alles goed te regelen. En met snel bedoel ik dan: binnen een maand of drie. Ben je het over veel dingen oneens, heb je allebei een aparte advocaat en moeten zij dingen uitvechten in de rechtbank, dan kan een scheiding een jarenlang proces worden. En kostbaar: een advocaat of mediator rekent zo’n €200,- per uur. Iets om rekening mee te houden. Soms worden de kosten vergoed vanuit de rechtsbijstandverzekering, dit kun je van tevoren even opzoeken. Via deze website kun je advocaten en mediators in de buurt vinden.
Echtscheidingsconvenant en ouderschapsplan
Je kunt in een echtscheidingsconvenant en ouderschapsplan eigenlijk alles afspreken wat je wilt en waar je samen achter staat. Wel zijn er een aantal standaardpunten die sowieso afgesproken moeten worden. Als je even googelt kun je mooie formats vinden van echtscheidingsconvenanten en ouderschapsplannen, met de punten waar je alvast eens over na kunt denken. Dingen als: wie houdt het huis? Wat voor omgangsregeling gaat er komen voor de kinderen? zijn natuurlijk standaard vragen. Maar er zijn ook afspraken als: wie gaat er met de kinderen naar de tandarts? En waar zijn ze met kerst? komen hierbij kijken.
Vaak komt er bij het echtscheidingsconvenant vooral veel rekenwerk kijken. Is er een koophuis en wat is de waarde? Hoe zijn de pensioenen opgebouwd? Als je een accountant hebt, is het handig om deze op de hoogte te stellen van de scheiding en mee te laten denken. In ons geval, met twee bedrijven, ontkom je hier zelfs niet aan. Over het huis zijn mogelijk afspraken gemaakt in de huwelijkse voorwaarden, bij gemeenschap van goederen hebben beide partners in principe beide recht op de helft van de waarde van het huis. Als een van beiden in het huis zou willen blijven, moet diegene de ander dus uitkopen. Het vergt soms flink wat rekenwerk voordat dit geregeld is, en vaak is hierna pas duidelijk of het huis van één van beiden kan blijven en of de ander de mogelijkheid heeft om een ander huis te kopen. En dán kan diegene pas op zoek naar een nieuw huis. Ja, dan ben je misschien al een paar maanden verder… best lastig natuurlijk!
Alimentatie
Iedereen heeft er wel eens van gehoord: alimentatie. Dit is een financiële bijdrage aan de kosten van levensonderhoud na een echtscheiding. Deze wordt door de partner met de meeste inkomsten verstrekt aan de minder draagkrachtige partner en/of aan de kinderen uit de relatie. Hier zijn standaard berekeningen voor, waar de mediator of advocaat mee aan de slag kan gaan als zij inzicht heeft in de inkomens en uitgavenpatronen.
Kinderalimentatie
Het achterliggende idee van kinderalimentatie is dat de kinderen er na een scheiding niet op achteruit gaan, dus gewoon sporten, clubjes enzo kunnen blijven volgen. De hoogte van de kinderalimentatie is afhankelijk van de inkomens van beide ouders, en de verdeling van zorgtaken in het ouderschapsplan. Het is minimaal €25,- per maand, Zorgt de één meer voor de kinderen, dan heeft die dus hogere kosten. Hiervoor wordt een eerlijke verdeling gezocht. Kinderalimentatie wordt betaald tot een kind 21 jaar is, en in uitzonderlijke gevallen langer. Vanaf hun 18e krijgen kinderen de alimentatie zelf. De kinderalimentatie is een belastingvrij bedrag dat elke maand wordt betaald, en ieder jaar met behulp van een index iets verandert. Het is aan de partners zelf om te zorgen dat dit op tijd wordt betaald. Zijn hier problemen mee, dan kun je de hulp van de mediator of advocaat inschakelen.
Kinderrekening openen
Wat je tegenwoordig steeds vaker ziet, omdat ouders vaker een gelijk aandeel hebben in de opvoeding van de kinderen dan vroeger, is een speciale kinderrekening. Dit is een gezamenlijke rekening waar beide ouders naar rato hun bijdrage op storten, en waarvan zaken voor de kinderen worden betaald zoals kleding, schoolboeken, sportclubs etc. Zo kun je beiden inzicht houden en kopen wat nodig is. Uiteraard wel met goede afspraken!
Partneralimentatie
Tot slot is er nog partneralimentatie. Als één van beide partners na de scheiding niet genoeg geld heeft om van te leven, kan er de noodzaak zijn om partneralimentatie af te spreken. Er wordt dan een bedrag per maand afgesproken voor een bepaalde tijdsduur, die maximaal 5 jaar is. Zie het maar als een soort bijdrage om de ander te helpen opstarten een eigen leven te kunnen leiden. Partneralimentatie is wel een belast bedrag. Een optie hierbij is ook om het bedrag in één keer af te kopen, dit kan interessant zijn als de andere partner een groter geldbedrag nodig heeft voor bijvoorbeeld de koop van het huis. Let er dan ook op dat dit een belast bedrag is!
Toeslagen, kinderbijslag, etcetera
Pas als de scheiding is uitgesproken en ingeschreven bij de gemeente, is het officieel. Dit is het moment om het door te gaan geven aan pensioenbeheerders, de belastingdienst, de bank, de sociale verzekeringsbank, etc. Ook is het dan pas mogelijk een hypotheek aan te vragen voor een eventueel ander huis. Dit doorgeven is veel werk maar ook goed te doen. Eigenlijk wijst het zich vanzelf, want je kunt bijna alles via internet regelen. Een lijstje met instellingen waar je de scheiding aan moet doorgeven:
- de belastingdienst (ivm toeslagen, mogelijk heb je recht op toeslagen zoals huurtoeslag, zorgtoeslag en kindertoeslag): hier vind je de handige scheiden checklist van de Belastingdienst
- de sociale verzekeringsbank (ivm de kinderbijslag, deze gaat in principe naar degene waar de kinderen zijn ingeschreven)
- de bank (een gezamelijke rekening beëindigen of omzetten naar kinderrekening
- je verzekeringen (een eventuele gezinspolis aanpassen, autoverzekering mogelijk op een andere naam)
- je werkgever (in verband met de salarisadministatie)
- het pensioenfonds (als het goed is zijn er in het convenant afspraken gemaakt over de verdeling van het pensioen)
- Testamenten veranderen (als je niet meer wilt dat je ex-partner je erfgenaam is althans)
Verhuizing
De kans is bijzonder groot dat in ieder geval één van de twee echtelieden moet verhuizen of al is verhuisd. Naast al het regelwerk rondom de scheiding komt hier natuurlijk ook een hoop bij kijken. Er moet een huis gekocht of gehuurd worden, hier moeten spullen in, er moeten verzekeringen afgesloten worden en mogelijk moet er een hypotheek komen. Veel geregel en het is superfijn als je hier samen goed uit kunt komen. Vooral als er kinderen zijn; voor hen verandert er al genoeg. Hebben jullie bijvoorbeeld afgesproken dat je de spullen 50/50 verdeelt? Het kan voor de kinderen fijn zijn om hun oude huis een vertrouwde plek te laten, denk dus goed na voordat je de matrassen van hun bed sleurt omdat je er recht op hebt. Kijk liever rustig eens samen naar wat er nodig is en hoe het in ieders belang kan worden opgelost. Een verhuizing is al heftig genoeg!
(Beetje lachen? Lees hier mijn stappenplan om als alleenstaande vrouw een IKEA-bezoek te overleven)
Zoals gezegd kan een hypotheek pas aangevraagd worden op het moment dat de scheiding rond is. Dit heeft te maken met de zekerheid die een bank wil hebben. Vooraf kun je echter al wel flink veel in kaart brengen en mogelijk al op zoek naar een huis. In deze huizenmarkt is het zeker ook verstandig om niet te lang te wachten. Overleg met een hypotheekadviseur wat er mogelijk is als je een huis wilt kopen.
Vraag om hulp
Heb je hulp nodig? Die is er altijd! Er zijn enorm veel mensen die al een scheiding hebben meegemaakt, en weten hoe het is. Maar ook mensen die er niks van snappen kunnen je nog steeds helpen. Een luisterend oor bieden, de kinderen af en toe opvangen, helpen met een nieuwe inboedel bij elkaar zoeken of je gewoon even lekker laten lachen of huilen. Ook al ben je degene die de stekker uit het huwelijk heeft getrokken, je bent niet de boeman en voor jou is het ook zwaar! Er verandert gewoon veel en er komt heel veel op je af. Persoonlijk ben ik erg blij met alle appjes en hulp die ik krijg. Kan ik bijvoorbeeld ons oude huis een vertrouwde plek laten omdat mensen mij helpen het nieuwe huis inrichten, waar ik heel blij mee ben. Of helpen ze me relativeren als ik me afvraag waar ik aan ben begonnen.
Uiteindelijk weet je diep in je hart prima dat je de goede beslissing hebt gemaakt. Als je hier al een tijdje tegenaan hikt, kan ik je verzekeren: er komt een moment dat je het zeker weet. En als ik het kan, kun jij het ook. Je bent niet de eerste en zal ook niet de laatste zijn. Mocht je vragen hebben aan mij kan dat via de reacties en natuurlijk ook via een persoonlijk bericht!
De uitgelichte afbeelding komt van Shutterstock
Goed geschreven, informatief en leerzaam.
Blij dat je ook meteen verwijzingen geeft.
Geen wonder dat er zoveel redelijke scheidingen gaandeweg ontsporen. Het lijkt me een hele coördinatie om alles goed te doen in de juiste volgorde. Dan kan je geen emotionele toestanden door verlies en hoop en mislukkende goede bedoelingen gebruiken. Nog afgezien wat er allemaal omtrent de kinderen geprojecteerd wordt.