De meester. De goeie ouwe meester. Ik vond het tijd worden om hem eens een keer in het zonnetje te zetten. Want wat zijn er weinig meesters te vinden op de basisscholen! En wat is dat jammer! Het is zó goed voor kinderen om een meester te treffen. Die doen andere spelletjes dan juffen, geven op een andere manier les, en kunnen een rolmodel zijn voor jongetjes, die zich vanaf het kinderdagverblijf al in een vrouwenwereld wentelen.
Direct een kleine disclaimer: wat ik schrijf over goeie ouwe (of jonge) meesters is algemeen. Dit is geen slijmerige brief aan de meester van mijn zoon (al krijgen ze deze week wel een rapport. Just saying). Doordat mijn kind een meester heeft ben ik me wel gaan afvragen: waar zijn die meesters eigenlijk allemaal gebleven? Vroeger waren het er toch veel meer, of lijkt dat maar zo? Waarom kiezen ze niet meer voor het onderwijs of waarom haken ze af? Ik ging op onderzoek uit.
Cijfers
Voor de cijfers beland ik natuurlijk op de site van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Statistiek is niet geheel mijn ding, ik moet dan ook even met mijn ogen knipperen als ik lees ‘dat er steeds meer mannen naar de PABO gaan’. Het blijkt relatief: het volledige aantal studenten op de PABO daalt, waardoor het aandeel mannen iets meer wordt. Sinds 2012/2013 groeit het percentage mannen op de PABO, maar het zijn er nog steeds minder dan tien jaar geleden. En was in 2000 nog 25% van de leraren op de basisschool man, nu nog maar 14%. (bron)
Want áls ze dan naar de PABO gaan, die mannen, belanden ze vaak helemaal niet voor de klas. De uitstroom tijdens de opleiding is al groot, en na de PABO zijn andere beroepen toch aantrekkelijker. Van de werkende mannen die de PABO hebben afgerond, belandt 63% niet voor een basisschoolklas, maar in een ander beroep. Wél vaak in het onderwijs, maar dan in het management, als onderwijsdeskundige of in het voortgezet onderwijs. Het CBS geeft vooral cijfers, geen verklaring. Daarom ga ik verder zoeken.
Meester Mark
Wat bezielt die mannen toch, om wel aan de PABO te beginnen, waarschijnlijk met een droom of doel voor ogen, maar tijdens of erna weer af te haken? Mark van der Werf, bekend van zijn boeken ‘Meester Mark graaft/draait/vraagt door’, hield het niet vol voor de klas. Ik bezocht een lezing van hem in de plaatselijke bibliotheek, vergezeld door een bevriende juf en nog 45 mensen uit het onderwijs (met name vrouwen), en hoorde zijn verhaal.
Meester Mark vertelde dat hij vanuit een baan als journalist het roer om wilde gooien. Dat hij daarom een verkorte versie van de PABO deed, waarbij je gelijk aan de slag gaat in de klas. Het eerste jaar, waarin hij voor groep 3 stond, voelde het alsof zijn droom uitkwam. Hij vond het geweldig. Het tweede jaar stond hij voor een lastige groep 7. Hij kon de klas niet aan, ging met lood in zijn schoenen naar zijn werk en kwam uiteindelijk uitgeblust thuis te zitten. De droom spatte uiteen.
Werken in het onderwijs is zwaar. De bureaucratie is enorm, er zijn veel regels en verandert steeds van alles. Er ligt veel op de bordjes van de leerkracht, die nu passend onderwijs moeten geven en te maken hebben met mondige ouders. De werkdruk is enorm en Mark is niet de eerste (en niet de laatste) die doordraait. Maar dit geldt uiteraard voor zowel juffen als meesters. Is dit een verklaring voor de afname van juist mannen in het basisonderwijs?
Kleuterstage
Op de PABO stroomt dus een hoger percentage mannen uit dan vrouwen. Vaak al tijdens het eerste jaar. In dit artikel van de NOS noemt Joran, een PABO student, de kleuterstage in het eerste jaar als één van de oorzaken. Veel mannen hebben meer affiniteit met de bovenbouw, en worden door deze stage enorm afgeschrikt. Het hoge ‘knip- en plakgedeelte” van de opleiding helpt ook niet. Of zoals Meester Mark vertelde: ‘er was geen tijd voor mijn vraag over orde houden in de klas, want ik moest een vis kleien’
Verder worden het lage salaris, het geringe loopbaanperspectief en de afbrokkelende status van de leraar als oorzaak genoemd door de mannen. Maar er zijn ook praktische zaken: een meester kan niet zomaar de meisjeskleedkamer binnenlopen bij gym. Wat doe je dan als er ruzie is? Wat dat betreft heeft Robert M. het nog eens extra verpest voor ons allemaal. Mannen kijken wel uit om met kleine kinderen te gaan werken. En hoe vaak wordt er niet met een schuin oog gekeken naar mannen die wél kiezen voor een kleuterklas of kinderdagverblijf?
De Libelle
En hoe minder mannen er komen, hoe meer de PABO wordt ingericht op vrouwen. Problemen als bovenstaand kleedkamerprobleem komen nauwelijks aan bod in de opleiding. Hetzelfde geldt voor het werkveld: het is één grote vrouwenwereld. Met veel part-time banen en gesprekken in de lerarenkamer die vooral gaan over zwangerschap of de laatste breipatronen in de Libelle. En hé, welke man gaat daar nu voor zijn plezier tussen zitten? Het is misschien gechargeerd, maar zowel uit onderzoek van het AD als een onderzoek van vakbond CNV (afdeling onderwijs) onder de leden blijkt dat de vrouwenwereld de mannen toch afschrikt.
En wat doen we daaraan? Ook hier heeft het CNV naar gevraagd. Mensen uit het veld kunnen hierover tenslotte het beste hun mening geven. Een citaat van de bestuurder primair onderwijs van CNV: ‘Volgens onze leden zijn mannen meer voor het onderwijs te interesseren door een beter salaris en meer carrièremogelijkheden te bieden, maar dat geldt natuurlijk ook voor vrouwen. Een zakelijker cultuur, meer nadruk op techniek en praktische vaardigheden, normale werkdagen, minder lullen en meer poetsen, meer specialisatie en terug naar de primaire taak, het lesgeven, zullen ook helpen om het vak aantrekkelijker te maken voor mannen‘. Ik ben zelf nog zwevend, dus ik ga direct eens kijken welke partij dit in het partijprogramma heeft staan. Zou er de komende vier jaar aan dit probleem gewerkt kunnen worden, overheid?
Sceptische ouders
En hoe zit dat dan bij mijn kinderen op school? Na jarenlang een basisschool vooral bevolkt door juffen kwam er dit jaar een meester bij. Per ongeluk, hij is op het laatste moment van de PABO getrokken om een zieke juf te vervangen. Toen zij niet snel terug kon komen, mocht hij blijven. Een jonge, enthousiaste vent (nee, niet die van de uitgelichte foto. Da’s een stockfoto). Naast dat hij net begon aan zijn carrière, had hij last van sceptische ouders (wij Westlanders kenne slecht tege verandering. Guilty...) en een klas met net-geen-kleuters meer, die moesten leren lezen en schrijven. Ga er maar aanstaan.
Maar hij doet het. Sterker nog, hij blijkt het goed te doen. De kinderen genieten. Mijn kind, een niet zo doorsnee kind met een gebruiksaanwijzing en ook nog nieuwe ontwikkelingen in de loop van dit schooljaar, bloeit helemaal op. Mijn zoon wordt goed begeleid gaat met plezier naar school, en dat heeft geen van mijn kinderen eerder nog gehad. En jee, wat is dat een verademing voor een moeder!
Dus hier mijn oproep aan alle mannen die nog twijfelen: Mannen, kom op, het onderwijs in! Naast het feit dat je superveel voldoening hebt van je werk, kun je je de hele dag onderdompelen in vrouwelijke aandacht. Zie het als een voordeel, die vrouwenwereld! Juffen, overal zijn juffen. In de school, als onderwijsassistenten, op bijscholingen. Je kunt je lol niet op. Ook al zijn er meerdere meesters op een school, jullie zijn hoe dan ook in de minderheid. Je kunt dus rekenen op volledige aandacht en aanbidding van de vrouwen.
Moeders
En wat dacht je van de moeders? Bij ons op school is het duidelijk hoor. Vorig jaar was het zo dat ouders de kleuters nog uitzwaaiden voor het raam, vanaf groep drie nam dat hard af. En sinds de meester er is? Bij de kleuters kom je nog een enkele verdwaalde ouder tegen, maar bij het raam van groep 3… je breekt je nek over de moeders! En maar zwaaien. En nog eens. en nog eens.
Zeker laatst, toen het verkleedfeest was. Ik kan het nu wel vertellen, onze mees is na dat geslijm uit de eerste alinea toch al afgehaakt. Hij was verkleed als militair. Mijn inziens een soort kruising tussen één van de village people en die van de vengaboys, maar daar dachten de andere moeders op school anders over. ‘Man in pak!’ ‘militair!’ gonsde het al vroeg over het schoolplein. Want ja, mannen ik pak, die zijn goed in orders opvolgen. Dat weten wij moeders, en daar gaan we voor. Zwaaien joh, die moeders, voor het raam! Ook de moeders met kinderen in heel andere klassen. Er stonden zelfs moeders die ik nog nooit gezien had! Van een andere school? Willekeurige voorbijgangers? Ik bedoel maar.
Dus ja. Wat mij betreft een succes. En hoewel ik ook superblij ben met de juffen, doet het gewoon iets, zo’n meester in de school. Een positieve vibe. Dat gun ik veel meer kinderen. En moeders 😉
- Boer zoekt Vrouw is alweer begonnen! En nu? - 17/03/2025
- Een knusse leeshoek maken? Dit heb je nodig - 17/03/2025
- Zo was mijn soloreis naar Bali - 27/02/2025
Nu hebben mijn dochters van groep 3 t/m 8 een meester, maar toch niet het type dat ik nog even wat langer blijf zwaaien. 😉 Dus ik wil er nog even aan toevoegen: er mogen meer jonge meesters met pit komen! En ook meer mannen in de bso trouwens. Niet om de moeders een plezier te doen, maar altijd maar de hipste knutsels van pinterest moeten maken, komt ook een keer de neus uit bij die kinderen.
Jacqueline onlangs geplaatst…Diversiteit: 4 visies vanuit pedagogisch perspectief
Goed verhaal! Dat ze er vroeger zoveel waten, kwam natuurlijk wel uit feit dat het toen baan met aanzien was (zeker in de dorpen) en wat langer terug moesten vrouwen gewoon stoppen met werken als ze zwanger waren.
Patricia onlangs geplaatst…TwijfelMoeder volgen – is de baby er al?
Ik ben van toen je eerst 2 jaar naar de kleuterschool ging en dan 6 jaar naar de lagere school. Bijna iedereen was na 1,5 jaar niksen toe aan de lagere school, die trouwens door kinderen grote school genoemd werd. Op de kleuterschool hadden we juffen. Daarna had ik in de 1e klas een juf en verder meesters en iedereen was meneer of juf en u. Het U schrijven was meen ik vrij recent afgeschaft.
Soms kwamen er vrouwen als invalster. Dat was natuurlijk een verzetje, maar afgezien daarvan ben ik blij dat we ze niet de rest van de schooltijd hadden. Vrouwen voor de klas hadden iets zeurderigs. Zelfs de enge meester uit de 2e klas had ik niet voor een vrouw willen inruilen. Later kwam een gepensioneerd schoolhoofd als invaller en dat vonden we leuk. Hij was hartstikke ouderwets, maar kon met kinderen overweg. Nu ik zit te typen, valt me in dat de sporadische kwekelingen altijd vrouwen waren en dat het moeilijk was om ze serieus te nemen. Ze zullen wel te onzeker overgekomen zijn. Ze kwamen ook maar kort, nog geen week, dan kan je niets opbouwen en zij krijgen er helemaal geen goede ervaring mee.