‘Mocht jij een klas overslaan? Zo, jij bent slim!’ Zomaar een zin die ik wel eens te horen krijg. En mijn zoon ook. En vaak vinden we dat nog wel leuk ook. Wat slim, dat klinkt wel positief, toch?
Het is ook best bijzonder, een klas overslaan. Nu gebeurt het tegenwoordig al iets vaker dan vroeger (passend onderwijs enzo) en noemen we het ‘versnellen’. Dat klinkt wat leuker. Zoals ‘doubleren’ een mooi woord is voor blijven zitten.
Klas overslaan: 27 jaar geleden
Even terug in de tijd. Want hoe ging dat in 1991, toen er bij mij een IQ-test werd verricht en werd geadviseerd dat ik een klas moest overslaan? Toen ik groep 4 ging overslaan was dat een soort unieke situatie. In andere klassen werd verteld dat Lisette uit groep 4 na de herfstvakantie in groep 5 zou verdergaan. En dat ze daarmee niet gepest moest worden. Wat niet helemaal lukte, maar ach, de intentie was goed.
Ik pakte mijn etui van mijn tafel, liep naar groep 5, schoof daar aan en deed mee. Tenminste, in mijn herinnering. Natuurlijk zat er een herfstvakantie tussen en kreeg ik een passende stoel en tafel. Ik zat zelfs in een combinatieklas 4/5 dus zo gek veel veranderde er niet. Ik deed gewoon mee met de lesstof van groep 5. Kreeg boeken van groep 5 en haakte in op de stof waar zij op dat moment waren.
Er waren dingen in groep 5 die ik nog steeds heel makkelijk vond, en dingen die ik helemaal niet snapte. Ik had een forse achterstand met de tafels, vooral het automatiseren. Nog steeds ben ik er erg slecht in. Over 7 x 12 moet ik een minuut of 5 nadenken. Geen ramp, trouwens, ik heb er nog nooit last van gehad. Het is niet alsof je nog bij de kruidenier moet uitrekenen wat de havermout kost. Maar goed, er zitten hiaten, en daar werd toen weinig mee gedaan. Ik moest het allemaal maar snappen.
Hoe gaat dat nu?
Tegenwoordig gaat het anders, tenminste bij mijn zoon. Natuurlijk zijn we nu allemaal wijzer dan 27 jaar geleden, en is er in het onderwijs een hoop veranderd. Mijn zoon kreeg een apart compact programma in groep 4, met toetsen en stof die hij nog niet beheerste, zodat hij in kon stromen op het niveau van groep 5. In enkele weken tijd werd hij klaargestoomd om van groep 4 naar groep 5 te gaan. Hij werd overigens heel blij van dit traject.
En met alleen versnellen ben je er niet, zo weten we inmiddels. Hoogbegaafde kinderen (zoals mijn zoon en ik) hebben meestal maar tijdelijk baat bij een versnelling. Daarna wordt het tempo toch weer te traag voor ze, en missen ze uitdaging. Als ze met de groep mee moeten doen tenminste. Daarom is goed in de gaten houden en eventueel een apart programma met gecompacte en verrijkte leerstof aanbieden essentieel voor deze kinderen!
Kun je klassen blijven overslaan? Ja, wat mij betreft wel. Ik ken jongeren die meerdere klassen hebben overgeslagen en het prima doen. De vraag is: wat gebeurt er als je het niet doet? Als je een kind moedwillig onder zijn niveau laat presteren omdat het ’te jong’ is voor een volgende klas of anders ‘in de volgende klas niets meer te doen heeft’? Dan onderdruk je het probleem. Naast klassen overslaan kan een speciale school voor hoogbegaafden voor deze kinderen een uitkomst zijn.
Blijven versnellen
Deze week kwam het hoogbegaafde jongetje in het nieuws dat op zijn zesde naar de middelbare school gaat. Dat is bizar jong, en het lijkt me ook niet zo best voor de emotionele ontwikkeling van het kind. Maar het alternatief, zich stierlijk vervelen tussen leeftijdsgenoten waarmee hij totaal geen aansluiting heeft, is ook geen optie! En dat vergeten heel veel mensen.
Ik denk dat er ontelbaar veel jongeren zijn die helemaal zijn afgegleden omdat ze zich nooit begrepen hebben gevoeld door hun leeftijdsgenootjes en omgeving. En ik denk dat niet-erkende hoogbegaafdheid (of waarbij geen actie is ondernomen) echt een oorzaak kan zijn van een hoop problemen in de puberteit en daarna.
Kinderen hebben zogenaamde peers nodig om een normaal zelfbeeld te kunnen ontwikkelen. En peers, oftewel ontwikkelingsgelijken, zullen voor dit jongetje heel erg lastig te vinden zijn. Daar lopen er maar een paar van rond in Nederland. Dus hoe dan ook is dit een vreselijk lastige situatie!
Sociaal-emotionele ontwikkeling
Hoe zit het dan met de sociaal-emotionele ontwikkeling? Is het wel goed voor kinderen, een klas overslaan? Ja en nee. Vaak worden hoogbegaafden gezien als sociaal onhandig, maar meestal hebben ze gewoon totaal geen aansluiting met hun leeftijdgenoten.
Omdat ik een klas overgeslagen heb maar ook minder dan twee jaar op de kleuterschool heb doorgebracht was ik tien jaar toen ik naar de middelbare school ging. Dat is eigenlijk het grootste argument dat door critici tégen een klas overslaan wordt gebruikt: ‘dan zijn ze zo jong als ze naar de middelbare school moeten’.
Ja, tien jaar is jong. Maar niet zo jong als zes. En voor iemand die in zijn denken en doen al (minimaal) twee jaar verder is, is het echt geen grote stap. Ik was niet alleen goed op school maar had ook verantwoordelijkheidsgevoel.
Het ene kind is met tien al klaar voor de middelbare school, de ander met veertien nog niet. Eigenlijk is het net als met beginnen met de basisschool, lees dit verhaal maar eens: een peuter naar de basisschool. Er zitten ontzettend veel verschillen tussen pubers. Zo’n leeftijdsverschil hoeft helemaal niet op te vallen.
Hoe het met mij afliep?
Ik ben zelf blij dat ik versneld ben, ik verveelde me namelijk echt dood in groep 3 en aan het begin van groep 4. Ik kan het mezelf niet herinneren, maar ik kwam elke dag chagrijnig thuis. Ook begon ik soms stiekem achterin mijn rekenboek tijdens de les, wat natuurlijk helemaal niet mocht van de juf. Maar die dingen vond ik tenminste interessant. En ik had toch geen aansluiting met anderen, of ik nou bij leeftijdsgenoten zat of niet.
De basisschool en de middelbare school waren best zwaar, want ik had weinig aansluiting met anderen en wilde er (te) graag bij horen. Maar nooit heb ik gedacht: had mij maar in die klas laten zitten. Dan was ik waarschijnlijk nog ongelukkiger geweest.
En ja, het verhaal doet het goed op feesten en partijen. Ik krijg regelmatig verwonderde blikken en kreten: ‘zo, mocht jij een klas overslaan? Jij bent slim!’
Ik heb trouwens nog nooit iemand horen zeggen: ‘ben jij blijven zitten? Zo, jij bent dom!’ Blijven zitten is iets dat volledig geaccepteerd is. Laten we proberen of dat ook zo kan worden met versnellen. Ieder kind heeft tenslotte onderwijs op niveau nodig, en dit is voor ieder kind anders.
Passend onderwijs noemen we dat.
- Tot wanneer slapen kinderen bij je in bed? - 19/09/2024
- De garderobe van een 40-jarige - 17/08/2024
- Lisette Schrijft niet meer (althans geen blogs) - 29/07/2024
Wederom goed omschreven Lisette!
Ook hier zoveel opmerkingen te horen gekregen op het moment dat onze dochter groep 4 ging overslaan…
Het meest gebruikte argument was uiteraard “jeeeeeeetje (vooral die vele “e”-tjes erachter….om het nog beter kracht bij te zetten qua ondertoon…) dan is ze net 11 en gaat ze al naar de middelbare school.
Alsof we haar een zwaar trauma gingen bezorgen op deze manier.
Nou….op haar eerste schooldag als kersverse brugpieper stond ik lichtelijk emotioneel incontinent haar uit te zwaaien in de voortuin….maar dochterlief ging nog net niet met scheurende fietsbanden richting het gymnasium!
Nu inmiddels alweer in de 3e, en een gelukkige puber.
Of nu alle verveling over is?
Nee, helaas niet….bij bepaalde vakken denkt ze nog steeds regelmatig al na 2 minuten “zucht…dat weet ik al…schiet nou eens op”.
Maar ook hier lopen er gelukkig tussen de vastgeroeste oude knakkers ook nog docenten rond die best e.e.a. snappen van de hele materie rondom hoogbegaafdheid.
Dus krijgt ze hier en daar wat aanpassingen, en ze haalt haar voldoening uit vele activiteiten buiten het normale schoolprogramma om.
Doet mee aan de schoolmusical, zit in de leerlingenraad, is toegetreden tot de redactie van de schoolkrant, neemt deel aan het excellent leren programma, zit op de theaterschool en krijgt 2x per maand zangles.
En ook nu waagt er nog wel eens een bemoeizuchtige buurvrouw zich aan een stekelige opmerking hoor… “krijgt ze op deze manier nog wel vrije tijd en ruimte voor ontspanning”?
Alsof we haar gedwongen hebben dit nogal drukke programma op zich te nemen….dat heeft ze geheel vrijwillig gedaan….een hb-er in de puberteit ergens toe “dwingen” is sowieso al geen makkelijke opgave…dusssssssss
En nu gaat onze andere “hb-ertje” volgend jaar ook naar het V.O., ook op zijn elfde….
Dus guttegut……weer zo’n zielig “geval”.
Mensen zouden eens op moeten houden met hun eeuwige vooroordelen.
Ik heb inmiddels een zeer brede rug gekregen en beloon azijnpiesers tegenwoordig met een stevig weerwoord.
Maar voor hb kids is het wel eens zuur…ze zijn namelijk niet alleen redelijk slim, maar voelen vele dingen ook nog eens sterk aan.
Tja….zes jaar is inderdaad behoorlijk jong, maar het is hier echt kiezen uit twee kwaden, wat veel mensen niet begrijpen, is dat een hb kind zich maar al te vaak gewoon niet happy voelt binnen de klas.
Ze lopen niet alleen qua kennis vd lesstof vaak vele jaren voor, maar net zo goed ook sociaal-emotioneel.
Om maar eens met een leuke anekdote af te sluiten….onze dochter ging naar de peuterspeelzaal, waar ze in de kring allemaal iets mochten vertellen over wat ze b.v. hadden gedaan in het weekend.
Waar het grootste gedeelte vd groep hummeltjes het hielden bij “ben naar de MAC geweest en kreeg daar een softijsje” tot “Mijn konijn heeft baby’s”…begon mijn krullebol een heel relaas over het feit dat er weer een nieuw prinsesje was geboren, hoe haar zus heette…haar ouders…maar ook de grootouders en overgrootouders kwamen aan bod.
Om maar eens aan te geven wat een kloof er vaak onstaat….klasgenootjes begrijpen een hb-er vaak niet, en andersom net zo.
(Waar dochterlief de kennis omtrent het koningshuis vandaan had gehaald is ons tot op heden nog steeds niet duidelijk geworden…wij zijn namelijk niet bepaald koningsgezind…)
Heerlijk jouw verhalen, zo herkenbaar!
Onze zoon ging van groep 2 naar groep 4.
De opmerkingen waren vooral dat groep 3 zo een belangrijke groep is.
En dat hij dan zoveel zou missen…
Het leren was geen probleem, na 2 maanden sloeg de verveling al weer toe.
En dat we hem vooral moesten laten spelen en samen koekjes bakken enzo.
Alsof we ’s avonds nog even gingen zitten rekenen en woordjes schrijven.
Maargoed, at the end, na heel wat gesprekken en wisseling van school
(Beste beslissing ooit!)
Nu een heerlijke puber in 4 gymnasium
Die ook nu nog dingen best makkelijk vindt 🙂
Ik vind het lastig om hier een mening over te geven, want ook al ben ik pedagoog en werk ik al jaren in het onderwijs, ik heb gewoon nog nooit een leerling gehad die zowel cognitief als sociaal-emotioneel zover vooruit was. (Moet ik er wel bij zeggen dat ik nu in het mbo werk en daarvoor op een basisschool in een achterstandswijk. Niet dat je daar geen hoogbegaafde leerlingen tegen kan komen, maar dan speelt er wel vaak wat meer mee.)
Ik zou het dus echt niet weten of het overslaan van meerdere klassen een goed idee is. De leerlingen die ik heb, hebben er juist vaak wat meer tijd voor nodig en dat staat vaak los van hun intelligentie.
Maar als ik naar mezelf kijk, niet hoogbegaafd, maar wel een vroege leerling die makkelijk kon leren: ik voelde me niet thuis in het vwo en stapte met achten en negens over naar het mbo. Daardoor had ik op mijn 17e een mbo-diploma op zak en begon ik als begeleider bij verstandelijk gehandicapten met gedragsproblemen. En als ik terugkijk, had ik beter nog wat jaartjes kunnen studeren…
Maar dat uitdaging en aansluiting belangrijk zijn, ja, dat kan ik alleen maar beamen.
Jacqueline onlangs geplaatst…Doelgericht werken door een positief toekomstbeeld
Zo herkenbaar…..het onderwijs is echt nog lang geen passend onderwijs….
‘Een klas laten overslaan? Dat zou ik echt nooit doen met mijn kind’. En dan zit je weer met je mond vol tanden. En voel je je weer verplicht om uit te leggen dat je zoon echt iedere dag chagrijnig uit school kwam halverwege groep 3. En dat de juffen eigenlijk niets aan hem merkten, ‘want hij doet zo leuk mee.’ Na testen bleek hij al lang en breed het niveau van eind groep 4 te hebben. Sociaal-emotioneel gezien is het altijd wiebelig geweest, maar niet erger dan toen hij bij leeftijdsgenoten zat. Feit is nu eenmaal dat er bij hém een disbalans zat tussen zijn cognitieve en emotionele leeftijd. Dat is in bijna iedere setting lastig.
Inmiddels is onze zoon 15 en bezig met 5 gym. Hij heeft het overleefd hoor, met 11 naar de brugklas, met 12 op zijn eerste buitenlandexcursie in een gastgezin en nog enkele erna. Nu maar afwachten of hij op zijn 17e op kamers gaat…..
Voor alle criticasters: doe vooral wat jezelf wil, maar houdt je scepsis voor je alsjeblieft.
Zelf hebben wij een dochter van net 9 die nu groep 7 en 8 ineen doet en ook groep 3 en 4 in 1 jaar heeft gedaan. Ze zit nu op haar vierde school, ooit begonnen op Dalton regulier BO, daarna naar ft HB Leonardo hb onderwijs, door naar particulier onderwijs en nu in een kleine hb groep (9 kinderen) op een basisschool waar ze uitonderwijs bieden. Nu dus groep 7 en 8 in 1 jaar en ondanks dat de leerkrachten zien dat ze dat dit jaar prima zal gaan redden (op hier en daar een enkel hiaat na) komen ook op deze school nu toch weer de uitspraken “ze is nog zo jong, ze mist nog wat executieve vaardigheden en ze dartelt nog zo leuk op het schoolplein naar boven”. Klopt, onze dochter past zich prima aan, is zeker ook echt nog een 9 jarige in bepaalde opzichten, maar is sociaal emotioneel vorig jaar onderzocht met als uitkomst dat ze sociaal emotioneel acteert als een 12 jarige. Toch merk ik aan onszelf dat we ook nu zelf weer gaan twijfelen of komend jaar starten met VO (als nog net 9 jarige) wel de juiste beslissing zal zijn. Cognitief willen we zeker een doorgaande leerlijn kunnen bieden, maar hoe nu verder…waarover en hoe gaan we het best in gesprek met het VO, waar zitten de valkuilen en hoe kunnen we haar best begeleiden…..en…als we dan toch nog voor een jaar BO zouden gaan, hoe zorgen we er dan voor dat ze een doorgaande leerlijn houdt en niet alleen maar leuke projectjes en vulling aan het doen is? (Tenslotte geven de leerkrachten zelf al aan dat ze gewoon klaar is aan het eind van het schooljaar). Tips zijn zo welkom, maar zo lastig om met ervaringsdeskundigen in contact te komen. Zou super zijn als je de ouders in jouw regio makkelijker zou kunnen bereiken. Blijft lastig!