Hoogbegaafdheid bij baby’s en peuters is een wat omstreden onderwerp. Officieel hoor je bij kinderen tot en met zeven jaar namelijk te praten over een ontwikkelingsvoorsprong. Hier wordt vaak uitdrukkelijk bij vermeld dat een ontwikkelingsvoorsprong nog over kan gaan. Dus ouders die denken dat hun peuter hoogbegaafd is moeten maar een beetje dimmen.
Ontwikkeling in sprongen
Nu is het uiteraard zo dat elk kind zich anders ontwikkelt. De ontwikkeling gaat in sprongen (ken je ze? De zogenoemde sprongetjes uit Oei ik Groei? Het beste excuus voor als je kind eens vervelend is) en die sprongen komen bij elk kind op een ander moment.
Toch merk je dat er, als je bij hoogbegaafde kinderen terug gaat kijken naar hun ontwikkeling en hun gedrag in de eerste levensjaren, wel degelijk aanwijzingen kunnen zijn. Het lastige is dat die ook bij elk kind anders zijn, en dat hier nog weinig wetenschappelijk onderzoek naar is gedaan. Wat we wél weten is dat het juist goed is om hoogbegaafdheid bij kinderen op tijd te herkennen en te erkennen, omdat dit aanpassingen vergt in de begeleiding en zo problemen kan voorkomen. Maar dit is dus best lastig!
Gelukkig zijn er steeds meer onderwijzers, leidsters van kinderdagverblijven en peuterspeelzalen, ouders en experts die met dit onderwerp aan de slag gaan. Er wordt onderzoek gedaan, er worden signaleringslijsten gemaakt en er komt meer bekendheid over hoogbegaafdheid en ontwikkelingsvoorsprong. Ondergetekende draagt hier graag aan bij. Zo schreef ik al over mijn kinderen die klassen hebben overgeslagen en het feit dat mijn dochter al voor haar vierde verjaardag instroomde op de basisschool.
Signalen van hoogbegaafdheid bij baby’s en peuters
Er zijn legio signalen bij baby’s en peuters die kunnen wijzen op een ontwikkelingsvoorsprong. Zoals gezegd verschillen die enorm. Vaak komt er ook een ‘gevoel’ bij kijken van de ouders: ergens merken ze dat een kind zich anders ontwikkelt dan andere kinderen. Hoewel dit ook lastig is: als je meerdere kinderen hebt die allemaal hoogbegaafd zijn merk je soms weinig verschillen, en bij de oudste weet je het vaak ook nog niet zo goed.
Ik zal enkele signalen noemen die er voor mij op wezen dat mijn kinderen een voorsprong hadden:
- Vroeg en veel praten
Tja, je denkt misschien, logisch met zo’n moeder. Dat dacht ik in eerste instantie wel. Ik lul de hele dag tegen die kids, dus logisch dat ze dat overnemen. In vergelijking met andere kinderen praatten mijn kinderen veel en vroeg. Ze hadden het over ‘eten’ rond 6 maanden, met een jaar begonnen ze meerdere woorden te combineren en bijvoorbeeld mijn dochter zei rond 15 maanden: Ikke buiten spelen, deur open! Een gecombineerde zin met nog een bevel erin ook. Verder viel op dat ze rond een jaar of drie woordgrapjes gingen maken en hier heel hard om moesten lachen (en ik ook!). Trouwens zijn er ook kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong die jarenlang nauwelijks praten en dan ineens in volzinnen beginnen. - Laat lopen/ afwachtend qua motorische handelingen
Een veel gehoorde combi: vroeg praten is laat lopen. Vooral mijn dochter maakte er een potje van: die liep pas bij 22 maanden. Een bezoek aan de fysio leverde ons de volgende info op: lichamelijk niets mis, waarschijnlijk denkt ze er teveel over na en is ze bang om te vallen. Wel ideaal was dat ze ook de trap niet opklom, wat bij dreumesen best een irritant gevaar kan zijn. Ze verloste ons zelf uit onze laatste twijfel door te antwoorden op de vraag: ‘waarom ga je niet lopen?’ ‘Vind ik eng, mama’. Duidelijk. Met fietsen was er hetzelfde probleem: ‘ik wil niet, want misschien val ik wel’. - Een goed geheugen
Ook weer zoiets. Vertel ze een keer wat, en ze vergeten het nooit meer. Daar was ik snel achter: als ik iets beloofde, kwam ik er niet meer onderuit. Qua leren zie ik ook een goed geheugen: ik kreeg al vroeg hele verhandelingen over sorteermachines en het paargedrag van de blauwe vinvis. Verder merkte ik dat goede geheugen op doordat we een kalender hadden waar de dochter wel eens in zat te bladeren toen ze 1,5 was. In plaats van een boekje voor het slapengaan las ik dan de maanden van het jaar op. Na drie keer begon zij: ‘januai? febuai? maat? apwil?’ En zo door. Omdat ik het zelf niet geloofde heb ik het gefilmd en nog steeds ben ik verbaasd. - Interesse in complexe zaken
Zoals ik al zei: de sorteermachine, het paargedrag van de blauwe vinvis… mijn zoon was op driejarige leeftijd helemaal into de machines. Het liefst stond hij urenlang op ons bedrijf uit te vogelen hoe alles was aangesloten. Hij bleef maar vragen stellen, soms tot vervelens toe. Ook wilde hij een robot bouwen. Toen ik heel creatief met wat schoenendozen en wat lijm een robot in elkaar had geknutseld met hem was hij zwaar teleurgesteld: ‘hij doet het niet eens!’ - Heldere blik
Deze zullen vrijwel alle ouders van kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong herkennen: de heldere blik. Hoewel, ik merkte het nooit op, dacht dat het normaal was.
Mijn kinderen wilden trouwens maar sporadisch in de box, en als ze er dan in lagen moesten ze met het hoofd omhoog, zodat ze alles zouden zien. Al vroeg had ik het idee dat ze erg alert waren en alles wilden volgen. In hun geval uitte zich dat helaas ook in erg weinig slapen…
Het belang van vroegsignaleren
Vroegsignaleren van hoogbegaafdheid is heel belangrijk, dat noemde ik al. Van levensbelang, zou ik zelfs willen zeggen. Kinderen passen zich bizar snel aan aan hun omgeving, en kunnen op de basisschool al binnen een paar weken gaan onderpresteren. Van die enthousiaste, leergierige peuter blijft dan een norse, futloze kleuter over die als het tegenzit helemaal afglijdt in zijn basisschoolcarrière. Goede begeleiding, voldoende uitdaging en contact met ontwikkelingsgelijken zijn essentieel. Maar dan moet je wel weten dat die peuter hoogbegaafd is!
Bij ons zette een alerte juf op de peuterspeelzaal ons aan het denken. Zij had een cursus gevolgd over hoogbegaafdheid bij peuters, en herkende hierbij veel eigenschappen van onze zoon. Of er hoogbegaafdheid voorkwam in de familie?
Nou, dat was dus zo. En dachten wij nog dat het allemaal wel meeviel, hij was overduidelijk anders dan andere kinderen. ‘Wees bedacht op onderpresteren’ gaf de juf ons mee bij de gang naar de basisschool. Ik moest dat toen nog googelen, onervaren als ik was. Inmiddels weet ik er alles van. Want ons kind ging onderpresteren, kreeg problemen op school, en werd zelfs depressief. Door die peuterjuf waren we op het spoor van hoogbegaafdheid en lieten we hem testen, waarmee dit ook bevestigd werd. En dat terwijl school de signalen eerst anders interpreteerde: hij moest misschien op zijn tenen lopen, was een ‘jonge’ kleuter en wie weet was er thuis wel iets aan de hand? Dat de signalen konden wijzen op hoogbegaafdheid was niet bekend. Maar goed, hoe kom je als juf aan die kennis…
Boek: bijdehante baby’s en pittige peuters
Wel, daar is een manier voor. Drs. Lilian van der Poel werkt al jaren met hoogbegaafde kinderen. Zij schreef het boek ‘bijdehante baby’s en pittige peuters‘ over het herkennen van een ontwikkelingsvoorsprong bij hoogbegaafde peuters en zelfs baby’s. Lilian heeft ons begeleid bij het vervroegd instromen van onze dochter op de basisschool. Ze heeft haar eigen praktijk in Gouda, XL-leren.
[bol_product_links block_id=”bol_5b348db47b28b_selected-products” products=”9200000088281198″ name=”bijdehante baby’s” sub_id=”boek lilian” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”CC3300″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FFFFFF” border_color=”D2D2D2″ width=”500″ cols=”1″ show_bol_logo=”0″ show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]
Het boek bijdehante baby’s en pittige peuters heeft een prettige schrijfstijl. Er staat heel veel informatie in die goed te begrijpen is. Achtergronden over hoogbegaafdheid en ontwikkelingsvoorsprong, signaleringslijsten en heel veel voorbeelden worden gegeven. De voorbeelden maken het boek voor mij als ouder leuk om te lezen, omdat het herkenbaar is. Maar het boek is vooral bedoeld voor leidsters van kinderdagverblijven en peutercentra.
Er wordt namelijk heel diep ingegaan op de ontwikkeling van baby’s en peuters. En dan zowel de normale ontwikkeling als de dingen die opvallen bij een kind dat mogelijk hoogbegaafd is. Zoals gezegd zijn hier vele verschillen in en blijft het herkennen ook een gevoelskwestie, maar in dit boek komt wel heel duidelijk naar voren hoe je bepaald gedrag kan verklaren. Dat een druk kind misschien gewoon verveeld kan zijn, om een voorbeeld te noemen.
In het boek vind je veel tips over de omgang met een hoogbegaafd kind: hoe spreek je het kind aan, hoe daag je het uit? Hoe kun je onderpresteren voorkomen? In de bijlage staan handzame signaleringslijsten en formats voor spelobservaties en oudergesprekken. Kortom een leerzaam boek voor iedereen die werkt met jonge kinderen!
Er is meer onderzoek nodig
Tja, zo eindigt bijna elk verhaal of onderzoek over hoogbegaafdheid. Er is meer onderzoek nodig. Het is belangrijk dat elk kind het onderwijs krijgt dat het nodig heeft, en gelukkig worden daar steeds weer sprongen in gemaakt! Met boeken als dit boek doorbreken we het taboe rondom hoogbegaafdheid en zorgen we voor meer kennis. Precies wat nodig is.
Heb jij een hoogbegaafd kind? Merkte je al vroeg dat je kind anders was?
- New York, New York - 12/11/2024
- The Big 40 - 03/11/2024
- Creëer een unieke sfeer met bijzondere wanddecoratie voor thuis - 18/10/2024
Ik heb een kind met een ontwikkelingsvoorsprong, ze is nu 2 jaar en 3 maanden. Over wat we merkten en signaleerden kan ik zo een gastblog voor je schrijven want daar is een reactieveldje te kort voor.:)
Maar een heel kenmerkende voor mijn dochter en die lees ik met enige regelmaat terug op jouw blog is : Heeft een andere slaapbehoefte, valt niet makkelijk in slaap (kenmerk baby) en slaapt weinig, heeft een tomeloze energie. Het fijne van het weten dat dit erbij hoort is dat ik me niet meer druk maak over het feit dat ze pas om 23u gaat slapen en om 8u wakker is (met nog af en toe een nachtvoeding tussendoor). Ze stuitert overdag ook nog lekker rond met een kort middagdutje van 1,5 uur. Dwingen om te slapen is geen optie maar toch vindt de omgeving het soms raar en krijgen we dit advies. Voor ons is het best vermoeiend, we zijn de hele avond nog met haar bezig.
Ik lees graag over dit onderwerp dus hoop dat er nog meer blogjes over volgen. Het boek heb ik alvast besteld via onze boekhandel.
Als je op mijn site op ‘slapen’zoekt krijg je ook prachtige verhalen 😉 Tja, je kunt ze nou eenmaal niet knock-out slaan. Ik heb alles losgelaten waarvan ik dacht dat het moest of hoorde… En anders zeg ik tegenwoordig: leen ze maar een weekje!
Zomaar eeneens op dit onderwerp gekomen. Vanavond een gesprek met een vrouw waarvan ik toen ik zwanger was een Reading wilde betreft mijn overleden moeder. Deze vrouw wist niet dat ik zwanger was maar toen ze begon kwam madam al trappelend als eerst in beeld haha.
Nu anderhalf jaar later spreek ik dezelfde vrouw over het aparte begin van de Reading. En ze vertelt me dat ze doorkreeg toen dat het een wijze hoogbegaafde dame was. Nu wist ik wel wat over hoogbegaafdheid maar dan sla je aan het Googlenen en komen er veel herkenbare dingen voorbij. Weinig slapen, het liefst zoveel mogelijk prikkels in dr omgeving, niet in de box willen, het liefst en beste slapen met omgevingsgeluid.
Ze is nu ruim 8 maanden en ik vraag me af wat wij als ouders kunnen doen om haar hierin te ondersteunen of helpen
Groeten Marloes
Hoi Marloes,
Wow, wat een bijzondere manier om op het spoor van hoogbegaafdheid te komen. En natuurlijk super als je er zo vroeg bij bent. Wat je vooral kunt doen is je zoveel mogelijk inlezen over dit onderwerp zodat je alert bent als er problemen ontstaan. Je kind genoeg uitdaging bieden is essentieel. Je schrijft het zelf al, heel herkenbaar overigens: veel prikkels nodig, weinig slapen, wil overal bij zijn. Kijk niet naar wat standaard is voor deze leeftijd, maar kijk wat het kind nodig is! Het boek van Lilian v.d. Poel is hierbij wel heel handig.
Zorg ook dat je een peuterspeelzaal en basisschool uitzoekt waar ze verstand hebben van hoogbegaafdheid, en schakel op tijd professionele hulp in als je denkt dat dit je verder kan helpen. Veel succes met jullie dochter!